ԱՐԵՎԵԼՅԱՆ ՏՆՏԵՍԱԿԱՆ ՖՈՐՈՒՄԸ ԵՎ ԳԼՈԲԱԼ ՌԻՍԿԵՐԸ․ ՎԵՐԼՈՒԾՈՒԹՅՈՒՆ

Այս օրերին ռուսական Վլադիվոստոկ քաղաքում անցկացվում է Արևելյան տնտեսական ֆորումը։ Այն անցկացվում է յուրաքանչյուր տարի և նպատակ ունի խթանել ներդրումները ՌԴ-ի հեռավոր արևելքում, ինչպես նաև զարգացնել տնտեսական համագործակցությունը խաղաղօվկիանոսյան տարածաշրջանում։ Յուրաքանչյուր տարի ֆորումը հանդես է գալիս նոր թեմայով։ Այս տարվա թեման է` «Բազմաբևեռ աշխարհի ճանապարհին»։ Անշուշտ, թեման համապատասխանում է ներկայիս աշխարհում տեղի ունեցող ձևափոխություններին, որի կիզակետում է հայտնվել Հայաստանը։

Հավանաբար, հենց դրանով է պայմանավորված ՀՀ վարչապետ Ն․ Փաշինյանի մասնակցությունը ֆորումին։ Ինչպես ցույց է տալիս ֆորումի վիճակագրությունը Արևելյան տնտեսական ֆորումին մասնակցում են 58 օտարերկյա երկրներից։ Ամենամեծ ներկայացուցչությունը ունենում են Հրվ․ Կորեան, Ճապոնիան, Հնդկաստանը, Չինաստանը և Ղազախստանը։ Ֆորումին ընդհանուր առմամբ մասնակցում են 4000-ից ավելի մասնակիցներ՝ այդ թվում նաև լրագրողներ։ Ֆորումին մասնակցություն են բերել 400-ից ավելի ընկերությունների ղեկավարներ, որոնք կնքում են միլիարդների հասնող պայմանագրեր։ Այսպես, միայն 2021 թ․-ին ֆորումի ընթացքում կնքվել է 380 պայմանագիր 59 մլրդ ԱՄՆ դոլար արժողությամբ։ Ֆորումի շրջանակներում նաև ակտիվ են քաղաքական շփումները, որոնց շրջանակներում բացառված չէ Վ․ Պուտին և Ն․ Փաշինյան հանդիպումը, որտեղ հավանաբար կքննարկվեն նաև ռուսական հեռավոր արևելքի զարգացման գործում հայկական բազմամիլիարդանոց դոլարների հասնող հնարավոր ներդրումները և 2020 թ․-ին կնքված ստորացուցիչ պայմանագիրը, որի հետևանքները շարունակում են խիստ կասկածելի թվալ հայության համար։

Ներկայումս ֆորումը տեղի է ունենում աշխարհի համար խիստ կրիտիկական ժամանակահատվածում, երբ ֆորումի գլխավոր կազմակերպիչը՝ Ռուսաստանը, գտնվում է արևմտյան բազմաշերտ տնտեսական և քաղաքական պատժամիջոցների ազդեցության տակ։ Այդուհանդերձ բազմաբևեռ աշխարհակարգի ռուսաստանյան տեսլականը պետք է չշրջանցի 2022 թ․-ին առանձնացված միջազգային հետևյալ գլոբալ ռիսկերը․

Գծապատկեր 1․ Գլոբալ մարտահրավերները 2022թ-ի դրությամբ

Ինչպես ցույց են տալիս կատարված հետազոտությունները, աշխարհում դեռևս չի վերացել թագավարակը։ Վերջինիս վերացման դեմ պայքարը խաթարվում և դանդաղում է այն պատճառով, որ պատվաստման գործընթացն ընթանում է խիստ բևեռացված։ Մասնավորապես, 52 աղքատ երկրներում պատվաստում ստացել է բնակչության ընդամենը 6%-ը։ Առկա հակամարտությունները, համավարակը և գլոբալ բազաթիվ այլ ռիսկեր հանգեցրել են գլոբալ պարտք/ՀՆԱ հարաբերակցության աճին, որը 2021 թ․-ի դրությամբ արդեն մոտենում է 100%-ին։ Աշխարհում շատանում են ծայրահեղ աղքատները, որոնց թվաքանակը վերջին կանխատեսումներով ավելանալու է 51 մլն մարդով։ Աշխարհը դեռևս շարունակում է պայքարը բնության պահպանման համար, որի հետ կապված առկա է Գլազգոյի կլիմայական պակտը, որի տակ ստորագրել է 197 երկիր։ Այս ուղղությամբ ևս պետք է ակտիվ ջանքեր գործադրվեն, քանի որ արդեն իսկ նկատում են գլոբալ կլիմայական փոփոխությունների աղետալի հետևանքները բազմաթիվ երկրների վրա։ Եվ, վերջապես, վիճակագրությունը փաստում է, որ փորձագետների 84%-ը մտահոգված է աշխարհում տեղի ունեցող իրադարձություններով։ Սա ևս գլոբալ ռիսկ է, քանի որ տարբեր ոլորտների մասնագետների թիվը, որոնք մտածում են նույն կերպ, սկսում է աճել՝ վկայելով աշխարհում առկա ծայրաստիճան վտանգավոր  իրավիճակի մասին։