Պարսից ծոցը կաթվածահար է․ տարածաշրջանից բեռների դուրսբերման լոգիստիկան դարձել է մեծ խնդիր

Պարսից ծոցում իրավիճակը սրվել է այն բանից հետո, երբ Իրանը սպառնացել է փակել Հորմուզի նեղուցը. առաջացել է գերբեռնվածություն՝ գրեթե հազար նավով, և GPS-ի խափանումները մեծացել են, ինչը մեծացրել է բախումների ռիսկը։

S&P Global-ի տվյալներով՝ նավագնացության ընկերությունները սահմանափակել են նեղուցով տարանցումը միայն ցերեկային ժամերին. այժմ նավագնացությունը հնարավոր է միայն ժամը 16:00-18:00-ին՝ ի տարբերություն սովորական շուրջօրյա փոխադրումների։

Տանկերային ընկերություններից մեկի ներկայացուցիչը նշել է, որ խնդիրները չեն սահմանափակվում միայն հարձակումների սպառնալիքներով. տարածաշրջանից բեռների դուրսբերման լոգիստիկան դարձել է հսկայական խնդիր։

Բացի այդ, շուկայի մասնակիցները հայտնում են, որ GPS-ի խցանման պատճառով նավերի հետ կապը գնալով ավելի է կորչում։ Նավերի վրա հարձակումների բացակայության դեպքում բախումների հավանականությունը շատ բարձր է, քանի որ միջամտության պայմաններում անհնար է ճշգրիտ որոշել մյուս նավերի դիրքը։ Աղբյուրները հավելել են, որ նավերի ափամերձ ծառայությունները, որոնք կանոնակարգերով պարտավոր են պահպանել անձնակազմերի հետ շուրջօրյա կապը, ներկայումս չեն կարողանում դա անել։ Մեկ այլ սպառնալիք է ծովային ականներից, նույնիսկ առանց նեղուցը լիովին փակելու։

Այս ամենն արդեն ազդել է երթուղու տնտեսության վրա. ըստ Փլաթսի՝ հունիսի 20-ին Պարսից ծոց-Չինաստան երթուղով մեծ տարողունակությամբ տանկերների (VLCC) բեռնափոխադրման սակագները աճել են մինչև w80՝ մեկ շաբաթ առաջվա w48-ի համեմատ։ Նմանատիպ աճ է գրանցվել նաև Հյուսիսային Ասիա տանող երթուղիներով «մաքուր» տանկերների համար. սակագները հասել են տարվա սկզբից ի վեր ամենաբարձր մակարդակին։

Անկայունությունը պայմանավորված է Իրանի խորհրդարանի կողմից վերջերս հնչեցված սպառնալիքներով՝ հաստատել Հորմուզի նեղուցի փակումը իրանական միջուկային օբյեկտների վրա ԱՄՆ-ի կողմից իրականացված օդային հարվածներից հետո։ Այս հարցի վերաբերյալ վերջնական որոշումը կկայացնի Իրանի Ազգային անվտանգության խորհուրդը։ Իրանը նախկինում մի քանի անգամ սպառնացել է փակել նեղուցը, բայց երբեք իրական գործողություններ չի ձեռնարկել։

Հորմուզի նեղուցը համաշխարհային առևտրի կարևորագույն զարկերակ է։ Իր ամենանեղ կետում այն ​​ընդամենը 33 կիլոմետր (21 մղոն) լայնություն ունի։ Նեղուցով է անցնում համաշխարհային նավթի և գազի մատակարարումների մոտ 20%-ը։ Vortexa-ի տվյալներով՝ 2022 թվականի սկզբից մինչև 2025 թվականի մայիսը օրական հոսքը տատանվել է 17.8 միլիոնից մինչև 20.8 միլիոն բարել։ Այս երթուղով նավթի հիմնական արտահանողները ՕՊԵԿ երկրներն են՝ Իրանը, Իրաքը, Քուվեյթը, ԱՄԷ-ն և Սաուդյան Արաբիան։ Չնայած վերջին տարիներին ԱՄԷ-ն և Սաուդյան Արաբիան մեծացրել են իրենց շրջանցիկ խողովակաշարերի հզորությունը (EIA-ի տվյալներով՝ 2024 թվականի հունիսին նրանց պահեստային հզորությունը կազմել է օրական 2.6 միլիոն բարել), արտահանման մեծ մասը դեռևս անցնում է Հորմուզով։

Քաթարը, որը աշխարհի առաջատար հեղուկացված բնական գազի մատակարարներից մեկն է, իր հեղուկացված բնական գազի գրեթե ամբողջ ծավալը տեղափոխում է նեղուցով։ ԱՄՆ ռազմածովային ուժերի հինգերորդ նավատորմը, որը գտնվում է Բահրեյնում, պատասխանատու է տարածաշրջանի անվտանգության համար։ Չնայած Միացյալ Նահանգներում արտադրության աճին, ասիական երկրները մնում են Մերձավոր Արևելքի նավթի հիմնական շուկան, ի տարբերություն 1970-ականների, երբ հիմնական պահանջարկը գալիս էր արևմտյան երկրներից։