Ռուսները ստիպված կլինեն վճարել «Գազպրոմի» վնասների համար

Ռուսաստանի իշխանությունները քննարկում են արդյունաբերության համար գազի գների կտրուկ բարձրացման հնարավորությունը, որպեսզի փոխհատուցեն «Գազպրոմի» բյուջեն, որը վնասներ է կրում եվրոպական շուկայի կորստի պատճառով։

Պաշտոնյաների ծրագրի համաձայն՝ արդյունաբերական սպառողների համար գազի սակագները տարեկան երկու անգամ ինդեքսավորվելու են 10%-ով, «Ինտերֆաքսին» հայտնել են գործին ծանոթ աղբյուրները։

Տեղեկատվությունը չորեքշաբթի օրը էներգետիկայի հարցերով RSPP հանձնաժողովի նիստում հաստատել է Էներգաարտադրողների խորհրդի տնօրեն Դմիտրի Վոլոգժանինը։

«Հենց երեկ Էներգետիկայի նախարարությունը տեղեկատվություն է ուղարկել. քննարկվում է գազի գների 10%-ով աճ յուրաքանչյուր տարվա առաջին և չորրորդ եռամսյակներում», — ասել է նա։

Սա կառավարության ներկայիս ծրագրի կրկնակի ցուցանիշն է։ Այն ենթադրում է արդյունաբերության համար գազի սակագների ինդեքսավորում համապատասխանաբար 10.3%-ով այս տարի, իսկ հետո՝ 10.6%-ով, 9%-ով և 7%-ով՝ 2026-28 թվականներին։

Բնակչության համար գազը պետք է թանկանա նույն չափով՝ ընդհանուր առմամբ 42.2%-ով 2025-28 թվականների համար։ Հաշվի առնելով նախորդ երեք տարիների ինդեքսավորումները՝ պատերազմի սկզբից ի վեր գազի սակագների կուտակված աճը կհասնի 76%-ի։

Սակայն սա բավարար չէ «Գազպրոմի» համար, որը Ուկրաինայի ներխուժումից հետո կորցրեց գազի արտահանման երկու երրորդը. եվրոպական շուկա մատակարարումները կտրուկ անկում ապրեցին՝ հասնելով տարեկան 28-32 միլիարդ խորանարդ մետրի, որը 1970-ականների վերջի մակարդակն էր, իսկ հեռավոր արտասահմանյան երկրներ մատակարարվող ընդհանուր ծավալը վերադարձավ գրեթե 40 տարվա ամենացածր մակարդակին. 69 միլիարդ խորանարդ մետր 2023 թվականին և 81 միլիարդ մետր 2024 թվականին։

2023 թվականին ընկերությունը գրանցեց պատմության մեջ ռեկորդային զուտ վնաս՝ համաձայն IFRS-ի՝ 629 միլիարդ ռուբլու (մոտավորապես 11.32 միլիարդ մանաթ), իսկ անցյալ տարի գազի բիզնեսում կորցրեց ևս 1 տրիլիոն ռուբլի։ «Գազպրոմի» սեփական գնահատականներով՝ եվրոպական շուկայի կորստի պատճառով, որտեղ պատերազմից առաջ տարեկան մղվում էր գրեթե 200 միլիարդ խորանարդ մետր, ընկերությունը հաջորդ 10 տարիների ընթացքում կստանա 15 տրիլիոն ռուբլի բացասական դրամական հոսք՝ հենց այդքանով էլ ծախսերը կլինեն ավելի մեծ, քան հաշիվներում մուտքագրվող գումարները։

Աշխարհի ամենամեծ ապացուցված գազի պաշարները վերահսկելով՝ «Գազպրոմը» մնաց առանց դրանք վաճառելու հնարավորության. ԵՄ-ն պատրաստում է ռուսական գազից ամբողջությամբ հրաժարվելու ծրագիր, և Չինաստանի հետ հնարավոր չեղավ համաձայնության գալ «Սիբիրի ուժը-2» խողովակաշարի կառուցման շուրջ։ Արդյունքում, ընկերությունը առաջիկա տարիներին արտահանման ծավալները մեծացնելու հեռանկարներ չունի, զգուշացնում են BCS-ի վերլուծաբանները։

2025 թվականից ի վեր Ուկրաինայի տարածքով տարանցումը դադարեցվել է, և դա «Գազպրոմին» կզրկի տարեկան վաճառքի ևս 15 միլիարդ խորանարդ մետրից։ Ընկերության արտահանումը դեպի ոչ ԱՊՀ երկրներ այս տարի կնվազի 3 միլիարդ խորանարդ մետրով՝ հասնելով 78 միլիարդի և կմնա այս մակարդակին 2026-26 թվականներին, կանխատեսում է BCS-ը։