Հարկել, թե չհարկել եկեղեցուն. այս է խնդիրը. Ինչ է ցույց տալիս միջազգային փորձը

Եկեղեցիները հարկելու հարցը միշտ էլ վիճելի է եղել։ Շատերը պնդում են, որ չնայած կրոնական կազմակերպությունները շահույթ չեն հետապնդում, սակայն տարեկան միլիոնավոր դոլարներ են ստանում, հետևաբար նրանք պետք է հարկեր վճարեն: Նաև տարածված է այն տեսակետը, որ եկեղեցու հետևորդների զգալի մասը հարկեր է վճարում, ուստի եկեղեցուն հարկելը կնշանակի կրկնակի հարկեր գանձել:

Կոլումբիայում, օրինակ, այս բանավեճը սրվեց, երբ նախագահ Գուստավո Պետրոյի երդմնակալությունից օրեր անց ֆինանսների նախարարը ներկայացրեց հարկային նոր բարեփոխումների առաջին փաթեթը, որում նախատեսված էր նաև եկեղեցիներին ազատել հարկերից:

Որոշ երկրներում, չնայած եկեղեցիները, որպես այդպիսին, չեն հարկվում, բայց ունեն հարկային պարտավորություն: Օրինակ, Էկվադորում եկեղեցիները պարտավոր չեն եկամտահարկ վճարել, բայց 2010 թ․-ից նրանք ներկայացնում են գույքի հայտարարագիր որպես իրավաբանական անձ, չեն ազատվում ԱԱՀ-ից: Սա նախատեսված է «հավասարության և կրոնի ազատության մասին» օրենքով, որը տարածվում է երկրի բոլոր կրոնների, բոլոր եկեղեցիների վրա:

Բոլիվիայում 2019 թ․-ից գործող 1169 օրենքի համաձայն` եկեղեցիներից պահանջվում է պահպանել գործող հարկային կանոնները, ուստի նրանք պետք է հարկեր վճարեն իրենց գործունեության համար։

Մեկ այլ օրինակ է Մեքսիկան՝ ամենաշատ ծխականներ ունեցող երկրներից մեկը. այստեղ եկեղեցիներն ազատվում են տասանորդի, նվիրատվությունների կամ բարեգործական նվիրատվությունների հարկերից, եթե դրանք նախատեսված են բացառապես կրոնական նպատակներով: 

• Մերկապարանոց մեղադրանքներ են հնչեցվում Եկեղեցու կողմից հարկեր չվճարելու առնչությամբ. Մայր Աթոռ
  

Հնդկաստանում մի քանի տարի առաջ փորձ արվեց վերահսկողություն հաստատել կրոնական հաստատությունների նկատմամբ։ Առաջարկը ձախողվեց, սակայն կրոնական հաստատությունները գործում են նաև որպես բարեգործական կազմակերպություններ, և ստացված նվիրատվությունները դոնորին ազատում են հարկերի որոշակի տոկոս վճարելուց: Սակայն եթե ապացուցվի, որ նվիրատվությունը նախատեսված չէր բարեգործության համար, անհրաժեշտ է վճարել այդ գումարի 30% -ը։ 

Աշխարհի այլ երկրներում, ինչպիսիք են Դանիան, Ավստրիան, Ֆինլանդիան, Իտալիան, Շվեդիան, Խորվաթիան, Իսլանդիան կամ Շվեյցարիան, եկեղեցական հարկ կա: Վերջինս հարկատեսակ է, որը պետությունը գանձում է որոշ կրոնական դավանանքների ներկայացուցիչներից՝ եկեղեցիներին ֆինանսական աջակցություն ցուցաբերելու համար։

Այն երկրներում, ինչպիսիք են Իսպանիան և Պորտուգալիան, եկեղեցին նույնպես ֆինանսավորվում է իր հետևորդների կողմից, բայց այս դեպքում դա կամավոր է, և պետության կողմից չկա պարտադրանք։

Լատինական Ամերիկայի երկրների մեծ մասը դեռևս ազատում է եկեղեցիներին հարկումից։ Օրինակ՝ Արգենտինայում պետությունը տարեկան $8,8 մլն է հատկացնում կաթոլիկ եկեղեցուն, իսկ եպիսկոպոսներն աշխատավարձ են ստանում։ Պերուում կառավարությունը տարեկան $800 հզր է հատկացնում եկեղեցուն, ինչպես նաև վճարում է իրենց երկրում եպիսկոպոսների և եկեղեցու բարձրաստիճան պաշտոնյաների աշխատավարձերը: 

Անդրադառնալով Հայ Առաքելական եկեղեցուն հարկելու իշխանությունների վերջին հայտարարություններին, որոնք հանրության կողմից միանգամայն այլ համատեքստում են ընկալվում, պետք է նշենք, որ մեր եկեղեցին ոչ միայն հարկեր է վճարում, այլ նաև ներառված է 1000 խոշոր հարկ վճարողների ցանկում․

ՊԵԿ-ի կողմից ներկայացված տվյալների համաձայն՝ 2024թ․ առաջին եռամսյակում 2023թ. նույն եռամսյակի համեմատ 1000 խոշոր հարկ վճարողների ցուցակում Հայաստանյաց Սուրբ Առաքելական Եկեղեցին իր դիրքերը բարելավել է՝ 688-րդ հորիզոնականից տեղափոխվելով 488-րդ հորիզոնականը։

Եկեղեցին 2024թ. առաջին եռամսյակում մոտ 36%-ով ավելի շատ հարկեր է վճարել, քան 2023թ. առաջին եռամսյակում։ Արդյունքում՝ եկեղեցու վճարած հարկերի ծավալները 2024թ. առաջին եռամսյակի դրությամբ կազմել է ֏147,475,000։ Ընդ որում՝ 2024թ. առաջին եռամսյակում եկեղեցու կողմից վճարած հարկերի ընդհանուր ծավալներում 80% մասնաբաժին ունեն եկամտահարկի գծով և 19% մասնաբաժին՝ այլ հարկեր և վճարների գծով վճարների ծավալները։