Արդյո՞ք համաշխարհային անկումը կբարձրացնի գները Ռուսաստանում

Զարգացած երկրներում գների աճը ռեկորդներ է գրանցում. Բեռլինում, Լոնդոնում կամ Նյու Յորքում ավելի ու ավելի են հավատում, որ գնաճը երկար կամ նույնիսկ ընդմիշտ կարող է լինել: Գրում է Forbes-ը։

Ռուսաստանի բնակիչները ևս չեն կարող պարծենալ ցածր գնաճի պայմաններով։ Այնուամենայնիվ, վերջին հինգ-վեց տարիների ընթացքում ռուսները սկսել են զերծ մնալ ինչպես ռուբլու փոխարժեքի կտրուկ տատանումներից, այնպես էլ երկնիշ գնաճից:  2022 թվականը մեզ հիշեցրեց, որ գները կարող են շատ արագ աճել։

Այնուամենայնիվ, ըստ վերլուծաբանների՝ 2023 թվականին հավանական համաշխարհային անկումը կարող է դանդաղեցնել գնաճը զարգացած երկրներում և, ընդհակառակը, արագացնել Ռուսաստանում ։

Ընթացիկ տարվա ընթացքում ԱՄՆ Դաշնային պահուստային համակարգը զրոյից բարձրացրել է դաշնային ֆոնդերի տոկոսադրույքը մինչև 3,75-4%: Ակնկալվում է, որ 2023 թվականի առաջին եռամսյակում փոխարժեքը կշարունակի աճել մինչև 5%:

Եվրոպայում գնաճը նույնիսկ ավելի բարձր է, քան ԱՄՆ-ում։ Սա առաջին հերթին պայմանավորված է եվրոպական տնտեսության վրա էներգետիկ ճգնաժամի ավելի լուրջ ազդեցությամբ և արդեն 2022 թվականին նրա՝ ռեցեսիայի մեջ մտնելու մեծ հավանականությամբ։

Եվրոպան սկսեց տոկոսադրույքները բարձրացնել միայն հուլիսին, իսկ այժմ ԵԿԲ-ի հիմնական դրույքաչափը 2% է: Ֆինանսական շուկաների և վերլուծաբանների կանխատեսումները խոսում են ևս երկու աճի մասին՝ 2023 թվականի դեկտեմբեր և փետրվար ամիսներին։

Ռուսաստանի բանկի կողմից հիմնական տոկոսադրույքի բարձրացումը մինչև 20% և օտարերկրյա կապիտալի դուրսբերման սահմանափակումների ներդրումը կասեցրեց ռուբլու անկումը, իսկ նավթի համաշխարհային գները, ներմուծման նվազմանը զուգահեռ, ոչ միայն վերադարձրին ռուսական արժույթի փոխարժեքը մինչև նախաճգնաժամային մակարդակը, այլ նաև հանգեցրին դրա լուրջ ամրապնդմանը։ Սպառողների պահանջարկը զգալիորեն նվազել է, զուգահեռ ներմուծման մեխանիզմը աստիճանաբար սկսել է գործել, իսկ այս տարվա ապրիլ-մայիսից սկսած Ռուսաստանում գնաճը սկսել է նվազել։ 2022 թվականի նոյեմբերին տարեկան գնաճը ընդամենը մի փոքր ավելի է եղել 12%-ից։

Համաշխարհային գնաճի հակադարձման մասին որոշակի կանխատեսումներ արդեն արվում են։ ԱՄՆ-ում տարեկան գնաճը հոկտեմբերին նվազել է մինչև 7,7%՝ հունիսի 9,1% առավելագույնի փոխարեն։ Դա մեծապես պայմանավորված է բենզինի և պարենային ապրանքների գների դանդաղ աճով։ Գնաճը դանդաղեցնելուն նպաստում են նաև այլ գործոններ, մասնավորապես՝ լոգիստիկայի և բաղադրիչների մատակարարման հետ կապված խնդիրների լուծումը։

Այս ամենը խոսում է այն մասին, որ 2023 թվականին մենք, ամենայն հավանականությամբ, ականատես կլինենք զարգացած երկրներում գնաճային միտումների հակադարձմանը, և համաշխարհային բարձր գնաճի խնդիրը կսկսի հետին պլան մղվել։